'Rijksoverheid al 4 jaar in de clinch met Oracle'

Naast de miljardenclaim, die volgens anonieme bronnen van het FD in den minne is geschikt, zijn er nog andere incidenten die de relatie tussen leverancier en klant hebben aangetast. Zo zou Oracle ook claimen dat de Rijksoverheid vanaf dit jaar moet gaan betalen voor Java. Die software, afkomstig van het overgenomen Sun Microsystems, is open source en gratis beschikbaar. Gebruik van Java is echter niet per definitie gratis.

Interne waarschuwing tegen Oracle

Oracle wil zakelijke gebruikers factureren voor lange termijn ondersteuning van het door hun gebruikte Java en biedt daarvoor abonnementen. Verder is met ingang van april dit jaar betaling verschuldigd voor security-updates voor oudere Java-versies. De Nederlandse Rijksoverheid wordt ook gezien als een zakelijke klant en zou dus vanaf 2019 moeten betalen voor Java, blijkt uit onderzoek van het FD. De financiële krant heeft gesproken met direct betrokken adviseurs en overheidsfunctionarissen. Deze ingewijde bronnen hebben onthuld dat de relatie zelfs zo erg is verzuurd dat het Rijk heeft gedreigd om naar de rechter te stappen.

Verder zou er zo'n drieënhalf jaar geleden binnen de Rijksoverheid een waarschuwing tegen Oracle zijn rondgestuurd. De ambtelijke top heeft toen de diverse ministeries en overheidsinstanties gewaarschuwd om niet te vertrouwen op mondelinge toezeggingen van Oracle-medewerkers, schrijft het FD. Mondelinge afspraken zouden namelijk kunnen stuiten op de bedrijfstactiek om zoveel mogelijk geld te halen uit klanten.

Hoog inzetten vóór onderhandeling

Volgens de vertrouwelijke memo is de routineuze tactiek van Oracle om te dreigen op basis van incompliance en om mogelijke licentieproblemen zo groot mogelijk te maken. Daarna kan er vanaf zo'n opgeklopt probleem voor softwarelicenties en de dreigende torenhoge kosten daarvoor worden onderhandeld. De uitkomst kan dan een relatief meevallend bedrag zijn voor de geschrokken afnemer, maar is daarmee geen laag bedrag.

Oracle's claim van 3,2 miljard euro bij de Rijksoverheid is in november 2017 uitgekomen op een betaling van "enkele miljoenen", aldus vier bronnen van het FD. Deze schikking is bereikt met steun van ingeschakelde externe adviseurs en advocatenkantoor Stibbe. Deze affaire heeft geleid tot de inrichting van een kenniscentrum voor de Rijksoverheid waar verschillende ministeries hun inkoopervaring kunnen bundelen en zo gezamenlijk kunnen optreden naar dergelijk leveranciersgedrag. Oracle stelt in een verklaring dat deze licentiediscussie twee jaar geleden "tot tevredenheid van zowel de Rijksoverheid als Oracle" is afgerond.

CIO's klagen over cowboypraktijken

Recent hebben CIO's van ruim honderd grote organisaties in Nederland hun beklag gedaan over deze en soortgelijke praktijken van grote IT-leveranciers. De beschuldigde techreuzen omvatten naast Oracle ook Microsoft, IBM en SAP. Deze bedrijven zouden wurgcontracten hanteren, licentievoorwaarden wijzigen, dreigen met audits, extreme betalingseisen opleggen en geheimhoudingsverklaringen afdwingen.

Softwaregebruikende bedrijven, instellingen en overheidsorganisaties lijden onder deze standaardaanpak van leveranciers die effectief onvermijdelijk zouden zijn. De klagende chief information officers spreken van cowboypraktijken door grote Amerikaanse en ook Europese IT-bedrijven. Deze leveranciers zijn volgens de klagende klanten "agressief" en "extreem klantonvriendelijk".

Klant zijn en blijven

De voornaamste klacht is het monopolistisch genoemde gedrag van grote softwareproducenten, die weten dat hun klanten niet zomaar naar een concurrent kunnen gaan. Oracle stelt in zijn verklaring naar aanleiding van de onthulling dat het al jaren in de clinch ligt met de Rijksoverheid dat die afnemer een belangrijke klant is en blijft. "Zoals bij iedere zakelijke relatie zijn er lopende en regelmatige onderhandelingen over een reeks aan zaken", laat een woordvoerder weten aan het FD.