Rijksoverheid geniet al jaren status van 'trusted flagger' bij social media

Dit antwoordt BZK-minister Bruins Slot nu op Kamervragen over desinformatie-portals.

"Binnen de Rijksoverheid zijn er verschillende onderdelen met toegang tot een speciale status om meldingen te doen over verschillende vormen van content bij sociale media platformen. Dit kan gaan over onrechtmatige, strafbare of ongewenste content", schrijft minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken (BZK). Zij geeft nu - na enig uitstel - antwoord op vragen die kritisch Kamerlid Pieter Omtzigt eind vorig jaar heeft gesteld.

Rondom verkiezingen

"Waar het gaat om meldingen over desinformatie, een vorm van mogelijk schadelijke en ongewenste maar legale content, heeft het team bij BZK dat zich bezighoudt met de aanpak van desinformatie rondom verkiezingen de status van ‘trusted flagger’ bij verschillende online platformen", erkent de bewindsvrouw. "Dit is ook gemeld in de beantwoording van de Kamervragen over de ‘escalatie kanalen’ en het ‘desinformatieteam BZK’ en in de brief wij op 23 december 2023 aan uw Kamer hebben verzonden."

"Omdat deze brief gericht was op de vraag of de Rijksoverheid toegang had tot enerzijds de portal van Meta waarin direct desinformatie gemeld kan worden, en anderzijds vergelijkbare faciliteiten die van grote online platformen, werd hierin alleen de trusted flagger status van het ministerie van BZK besproken. Voor meer informatie over het gebruik van deze status en de wijze waarop het ministerie van BZK deze status heeft gekregen, verwijs ik u naar de beantwoording van eerdere Kamervragen."

Omtzigt heeft in zijn Kamervragen van eind december de bredere kwestie van desinformatie en bepaalde content aangesneden, antwoordt de minister. Zij neemt in haar beantwoording dan ook meldingen van illegale content mee, zoals reclame voor of aanbod van goederen die niet voldoen aan wet- en regelgeving rond bijvoorbeeld kredietaanbieders en kansspelaanbod naast nog voedsel- en warenkwaliteit.

Geen Rijksbreed beleid voor

Bij de diverse overheidsinstanties die over deze verschillende gebieden gaan, zijn "enkele medewerkers aangewezen om een melding te kunnen doen via de verschillende speciale statussen". Toezicht hierop valt onder de verantwoordelijkheid van iedere, individuele organisatie, geeft Bruins aan. In haar antwoorden komt ook naar voren dat het tot op heden ontbreekt aan Rijksbrede richtlijnen of formele werkinstructies voor het doen van meldingen bij sociale mediaplatformen.

Dat moet er echter wel van komen, vanwege EU-brede wetgeving. "Het kabinet werkt momenteel aan een publiek privaat kader voor het melden van onrechtmatige, strafbare en onwenselijke content aan platformen in het kader van de Digital Services Act." Daarbij worden ook meldingen vanuit overheden meegenomen. "Uw Kamer zal in de voorgangsbrief over de Rijksbrede strategie voor de effectieve aanpak van desinformatie verder worden geïnformeerd over de mogelijkheid Rijksbrede werkinstructies voor de Rijksoverheid op te stellen."

'Met grote terughoudendheid'

BZK-minister Bruins stelt nog dat haar department de status van 'trusted flagger' slechts "met grote terughoudendheid" gebruikt en dan nog alleen rondom verkiezingen. "Wel houdt men zich eraan dat er alleen meldingen worden gedaan wanneer er een vermoeden bestaat van de verspreiding van des- of misinformatie waarvan de inhoud als gevolg heeft dat de integriteit van het verkiezingsproces, een vitaal onderdeel van de democratie, belemmering zou kunnen ondervinden."

Een bijkomende reden om de speciale status bij social media te benutten, is "wanneer een gemeente rondom verkiezingen een vraag had voor sociale media platformen en zelf geen gehoor kreeg". Bruins zegt nog openheid van zaken te geven rondom meldingen in aankomende verkiezingen. "Eventuele meldingen via de trusted flagger status van het ministerie van BZK rondom de aankomende Provinciale Staten en Waterschapsverkiezingen van 2023 zullen worden benoemd in, en meegezonden met, de evaluatie van de verkiezingen."