Spectaculaire toename uitleen e-books, volgens Koninklijke Bibliotheek

De Koninklijke Bibliotheek (KB) heeft als opdracht een zo volledig mogelijke Nederlandse collectie van in Nederland uitgegeven boeken en tijdschriften te beheren. Het gaat zowel om gedrukte als digitale publicaties. De KB verzorgt ook de uitleen van e-books via De online Bibliotheek. De afgelopen drie jaar steeg het aantal uitgeleende titels jaarlijks met ongeveer 10 procent. De afgelopen weken vond een sprong in het gebruik plaats, zegt KB-woordvoerder Lode Kulik in antwoord op vragen van AG Connect.

"Het aantal uitleningen is ruimschoots verdubbeld ten opzichte van de uitleningen in februari."

Daar was geen speciale pandemie-actie voor nodig zoals bij het Internet Archive afgelopen week. Daar steeg het aantal gebruikers ook fors, maar pas nadat de organisatie had aangekondigd de komende tijd 14,5 miljoen titels waar auteursrecht op rust ongelimiteerd gratis ter beschikking te stellen. Voor gebruik van de Online Bibliotheek van de KB is een lidmaatschap nodig. Dan zijn er zo'n 28.000 e-books en 4.000 luisterboeken beschikbaar.

Veel materiaal gratis online toegankelijk

De KB heeft geen acties op de planning staan met een schaal zoals die van Internet Archive. Kulik: "Wel hebben we ruim 100 luisterboeken vrij toegankelijk gemaakt via de Luisterbieb en zeer binnenkort maken we 100 e-books voor iedereen beschikbaar via een nieuwe app: de ThuisBieb." Daarnaast heeft de KB al veel materiaal digitaal en gratis toegankelijk via Delpher en de Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren.

De maatregelen om de corona-epidemie te beheersen hebben wel grote gevolgen voor het werk bij de KB, zoals voor het digitaliseren van de fysieke collectie publicaties van en over Nederland. "Dat is een complex en langdurig proces dat ook nog eens gedeeltelijk in het KB-gebouw plaatsvindt. Omdat op dit moment alleen noodzakelijke werkzaamheden in het KB-gebouw worden uitgevoerd, kunnen sommige werkzaamheden die onderdeel zijn van digitalisering nu ook niet plaatsvinden. Wel werken veel mensen nu vanuit huis aan het ontsluiten van al gedigitaliseerd collectiemateriaal."

Extra hulp bij gebruik e-books

Voor het gebruik van geleende e-books is een account bij Adobe Digital Editions nodig om het 'digital rights management' te regelen. Dat zorgt nogal eens voor wat rompslomp. Kulik: "Adobe DRM is op dit moment de meest gangbare beveiliging voor e-readers die uitgevers ook acceptabel vinden voor het lenen van hun e-books op een e-reader." Naast het aanmaken van een eenmalig account moeten e-books vaak via een pc op de e-reader worden geladen om Adobe DRM te laten werken. Kulik erkent dat dit een "niet-optimale" beleving kan opleveren, maar hij benadrukt dat de KB continu bezig is met het verbeteren van het platform. Gebruikers die problemen ondervinden, kunnen terecht bij de klantenservice van de online Bibliotheek. Die is opgeschaald om in het toegenomen gebruik te kunnen voorzien. Volgens Kulik kunnen ook de lokale bibliotheken hulp bieden. Die bibliotheken zijn weliswaar gesloten, maar op dit moment werken veel medewerkers juist mee aan het beantwoorden van vragen over e-books, zegt Kulik.