Europese rechter: 'sleepnet' alleen bij hoge uitzondering

Het hof moest zich over de kwestie buigen omdat België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hun inlichtingendiensten wél toegang willen geven tot deze gegevens over bijvoorbeeld gesprekspartners en verzendlocatie. Ze willen die, uit voorzorg, grootscheeps verzamelen om ze later te kunnen gebruiken voor het opsporen en volgen van terroristen en criminelen.

Het EU-recht laat het algemeen gebruik van zo'n 'sleepnet' niet toe, oordeelt het hof. Maar als de veiligheid van een land ernstig in gevaar is, kan de overheid wel tijdelijk opdracht geven voor het ongericht verzamelen van deze gegevens. Dat mag dan niet langer duren dan strikt noodzakelijk. Bovendien moet een rechter of onafhankelijke instantie toezicht houden. Voor het grootscheeps verzamelen en bewaren van IP-adressen, de code waaraan een computer is te herkennen, ziet het hof wel ruimte.

Sommige EU-landen houden vol dat ze zelf over de nationale veiligheid gaan en de privacyregels in zulke gevallen niet gelden. Maar daarin gaat het hof niet mee.

Over het lukraak verzamelen van gegevens over telefoon- en internetverkeer door inlichtingendiensten woedt al jaren een verhit debat. In Nederland laaide dat onder meer op rond het referendum twee jaar geleden over de inlichtingenwet die in de volksmond ook wel 'sleepwet' of 'aftapwet' is gaan heten.