Politie gaat intern zoekgedrag monitoren om lekken te bestrijden

Alle medewerkers van de politie zijn afgelopen vrijdag via het intranet geïnformeerd over de plannen om hun zoekgedrag voortaan te monitoren. Dit meldt NRC Handelsblad in een nieuwsartikel zondag. De automatische 'surveillance' van zoekopdrachten die werknemers gebruiken in de systemen van de politie moet het lekken van gegevens aan criminelen voorkomen. De laatste tijd zijn er enkele incidenten geweest waarbij agenten zijn verdacht van corruptie en van het doorspelen van informatie aan criminelen.

Kentekens en vervalste aangiftes

Bij laatstgenoemde ging het om het doorgeven van kentekengegevens aan derden. Daarnaast heeft die voormalige wijkagent van de eenheid Oost-Nederland aangiftes vervalst om bij de verzekering schade te kunnen claimen. Navraag door AG Connect bij de politie leert dat het hierbij níet gaat om de agent die in mei dit jaar is aangepakt voor zijn contact met de zelfverklaarde cybersecurity-expert Rian van Rijbroek. Die digitaal specialist bij het cybercrimeteam van de politie Oost-Brabant is toen niet ontslagen maar kreeg wel een contactverbod opgelegd. Ook is er een intern onderzoek ingesteld naar zijn relatie met Van Rijbroek.

De agenten waardoor de politie recent in opspraak is geraakt, hebben onterecht informatie opgezocht in interne systemen en die gegevens aan buitenstaanders verstrekt. Daarbij is ook onder valse voorwendselen informatie door collega's nagetrokken en is het account van een andere politie-ambtenaar misbruikt om persoonsgegevens op te vragen. In reactie wordt er een nieuw controlesysteem ingevoerd, dat verdachte zoektochten moet detecteren. De politie stelt in de aankondiging van deze monitoring dat dit de organisatie in staat stelt "mogelijk misbruik van informatie beter en sneller te signaleren".

Vertrouwensrelatie

De invoering begint komend voorjaar en moet eind komend jaar afgerond zijn. Dan wordt het zoekgedrag van alle 65.000 medewerkers gemonitord. NRC meldt nog dat de politie Amsterdam in de afgelopen achttien maanden al proef heeft gedraaid met het controlesysteem om ‘atypische signalen’ op te pikken. De politievakbond NPB heeft sinds afgelopen vrijdag al enkele tientallen reacties van bezorgde leden binnengekregen, meldt de lokale nieuwssite RTV Rijnmond. De zorg is dat dit de vertrouwensrelatie ondermijnt, plus dat hardwerkende medewerkers - die daardoor meer bevragingen in de politiesystemen doen - zich voortaan meer zullen moeten verantwoorden.

Het gaat bij het lekken en onbevoegde bevragen van informatie niet alleen om corruptie waarbij gegevens naar criminelen gaan. Het gaat ook om medewerkers die bijvoorbeeld nieuwe vriendjes van hun dochters natrekken, of mensen die uit nieuwsgierigheid het strafblad van een bekende Nederlander bekijken, zo somt NRC nog op. Afgelopen jaar heeft de politie onderzoek gedaan naar 178 gevallen van mogelijk doorspelen van informatie. Dit heeft geleid tot disciplinaire maatregelen tegen 68 politieagenten. Zij bleken schuldig aan het lekken van informatie, misbruik van informatie of het achterhouden van informatie. Een jaar eerder, in 2018, gebeurde dat 71 keer, en in 2017 50 keer.

Criminele cryptocommunicatie

Een deel van de meest recente gevallen is tegen de lamp gelopen doordat de politie een versleuteld communicatienetwerk van criminelen kon binnendringen. Uit de onderschepte berichten binnen dit EncroChat-systeem zijn niet alleen misdaden en misdadigers naar voren gekomen, maar ook corruptie bij de politie. Die corruptie betreft een 38-jarige agent van de eenheid Oost-Nederland, die op 3 december is aangehouden. Dit gebeurde kort nadat een 49-jarige agent van Oost-Nederland is veroordeeld tot een taakstraf.