Whatsapp-encryptie niet veilig voor Justitie

Belangrijk in zijn strategie is het zoeken naar mogelijkheden om toegang te krijgen tot 'over de top' (OTT)-communicatiediensten, schrijft Grapperhaus in zijn Kamerbrief. Dat zijn onder meer sociale media. Steeds vaker maken deze gebruik van end-to-end-encryptie - zoals Whatsapp - en wat er op die netwerken gebeurt, onttrekt zich daardoor aan het spiedend oog van de inlichtingendiensten. Daarnaast onderzoekt hij de inzet van crawlingtechnieken en Photo DNA - vooral om kindermisbruik op te sporen en dan met name de kinderporno-netwerken.

Photo DNA is een hashtechnologie die een soort vingerafdruk maakt van afbeeldingen voor ze worden geüpload via internet. De techniek is ontwikkeld door Hany Farid een hoogleraar aan Dartmouth College samen met Microsoft. De techniek is al in gebruik bij onder meer Microsoft One Drive, Gmail, Twitter, Facebook, Adobe Systems en  Reddit.

Grapperhaus wijst in de brief op het feit dat criminaliteit steeds meer verschuift naar internet en zelfs criminele acties in de fysieke wereld vaak een voorbereiding hebben op sociale media en het dark web. "Een van de belangrijkste en tevens lastigste elementen in het bestrijden van internetcriminaliteit is echter het achterhalen van de identiteit van een verdachte. De technologie maakt het mogelijk dat personen online (nagenoeg) anoniem kunnen bewegen, met name door het gebruiken van aliassen en technische afschermingsmaatregelen."

Dilemma van internet

De minister schetst wat hij noemt het 'inherent dilemma van het internet'":  In de gedigitaliseerde maatschappij worden terecht hoge eisen gesteld aan het waarborgen van de privacy van personen. Aan de andere kant heeft de samenleving behoefte aan en recht op een veilige samenleving en bescherming van (kwetsbare) personen en goederen.

Het kabinetsstandpunt is dat het onwenselijk is de ontwikkeling, beschikbaarheid en gebruik van encryptie binnen Nederland in te perken. Toch wil Grapperhaus een vinger krijgen achter die gesloten communicatie. Hij wil daarom maximaal gebruik maken van de bestaande bevoegdheden ten aanzien van internetaanbieders. Hij noemt onder meer "het geven van een bevel tot ontoegankelijkmaking van gegevens of het vorderen van gegevens die aanwezig zijn bij social media." Hij wil verder nieuwe mogelijkheden onderzoeken op het terrein van samenwerking en regelgeving die het mogelijk maken op te treden tegen strafbare feiten op of via internet.

Hij heeft een adviesvraag uitstaan bij de Adviesraad Internationale Vraagstukken over regulering van online content. " Wanneer dat advies ontvangen is, zal het kabinet bezien wat de mogelijkheden zijn", aldus Grapperhaus.