Smart grid zit vol met kansen voor ICT

Liever zelf maken dan inkopen

Een van de initiatiefnemers achter het visiedocument is energie-expert Han La Poutré van het Amsterdamse Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI). In de omslag naar een duurzame energiemarkt ontstaat volgens de hoogleraar een nieuwe marktstructuur met nieuwe rollen voor start-ups, MKB en bijvoorbeeld ook bouw- en ICT-bedrijven: "Denk hierbij aan energieservices zoals energiemanagement in huizen, in- en verkoop van energie en opslaan en verbruik van energie. (..) Hier liggen allerlei kansen voor innovatie en nieuwe bedrijvigheid in ICT."

La Poutré vindt het van groot belang dat Europa de technologie zo veel mogelijk zelf maakt en zo min mogelijk inkoopt: "De kwaliteit van technologie wordt helemaal cruciaal als we kijken naar de beschikbaarheid van het huidige energienet van 99,9 procent. Het toekomstige - grotendeels van software afhankelijke – duurzame energienet zit daar (nog) ver vandaan."

Vijf gevaren

Een van de doelen van het visiedocument is het verkenen van kansen en gevaren. De vijf belangrijkste risico’s en uitdagingen die in het rapport aan de orde komen zijn:

1. Technieken die nodig zijn om te komen tot een duurzame Europese energiemarkt worden onderschat en beschikbare off-the-shelf technieken zijn nog onvoldoende: Het energienetwerk van de toekomst moet ingericht zijn op decentrale opwekking en tweerichtingsverkeer op het energienet. Ook moet het rekening kunnen houden met fluctuaties in energielevering (de windsnelheid schommelt) en energieverbruik. Er is slimme en betrouwbare ICT nodig om hier een balans in te kunnen vinden. Hiervoor is nog vele jaren nodig aan onderzoek en ontwikkeling.
2. Ontwikkelingen in de Europese energiemarkt zijn nog te verspreid. Er is meer afstemming nodig in onderzoek en beleid. Zonder afstemming in onderzoek en beleid is het de kans groot dat bedrijven en prosumers terughoudend zijn met investeringen of dat investeringen op termijn niet rendabel zijn.
3. Kansen op nieuwe bedrijvigheid en innovatie komen niet tot ontwikkeling door gebrek aan regelgeving: De energiemarkt maakt een ontwikkeling door van een vraag gestuurde (top down) markt naar een aanbod gestuurd gedecentraliseerd systeem. Hierin ontstaan nieuwe rollen in consumentenservices en energieservices zoals energiemanagement in huizen, in- en verkoop van energie, opslaan en verbruik van energie. De overheid moet regelgeving aanpassen om een vooruitblik mogelijk te maken.
4. Een duurzame energiemarkt heeft grote gevolgen voor privacy en security: Slimme meters gaan onze huidige stroommeters vervangen en geven energieleveranciers en decentrale netwerken meer inzicht in ons energieverbruik. Nieuwe data uit slimme meters kunnen worden ingezet voor energiebesparingen en automatische aanpassing van ons energieverbruik als we gaan slapen, douchen, studeren etc. maar leiden ook tot nieuwe privacy en security issues.
5. Een duurzame energiemarkt leidt tot een nieuwe tarievenstructuur waarin prijzen variëren: Het vinden van een balans in vraag en aanbod in een duurzame markt wordt een van de grootste uitdagingen. Prijzen gaan variëren gedurende de dag, week en ook per regio. Zelf negatieve prijsstellingen worden reëel. Hierbij mogen geen kwetsbare consumentengroepen worden gedupeerd.