Het opvallendste nieuws volgens Peter van Schelven

Valse hoop

Deze conclusie is tamelijk verontrustend, temeer omdat die versterkt wordt met de opmerking uit de kring van de OESO dat er “te veel valse hoop” op de technologie is gevestigd. Het bericht geeft aan dat jongeren van scholen die veel hebben geïnvesteerd in ICT het qua lezen en rekenen niet merkbaar beter doen dan leerlingen die op school niet of nauwelijks computers gebruiken. Hoewel Nederland niet in de volle breedte van het onderzoek van de OESO betrokken was, is het, zo vermoed ik, niet aannemelijk dat de situatie in ons land wezenlijk anders ligt.

Impact computers

Moeten we nu sceptisch concluderen dat de computer in de klas impact mist? Of is er iets anders aan de hand? Het is een open deur om te zeggen dat ICT vrijwel alle aspecten van ons leven stevig beïnvloedt en dat de technologie de wijze waarop mensen communiceren, werken, interacteren en spelen in de loop der tijden fors heeft veranderd. Ligt het dan voor de hand om tot de slotsom te komen dat scholieren met computer niet beter kunnen presteren?

ICT biedt immers toegang tot onmetelijke hoeveelheden kennisbronnen, ondersteunt leeropdrachten en projecten van leerlingen, voorziet in nieuwe leermiddelen (games, simulatie-tools en dergelijke) en wordt steeds meer ingezet voor online en gepersonaliseerd onderwijs. De technologie faciliteert niet alleen de samenwerking tussen leerlingen en leerkrachten, maar niet zelden ook tussen verschillende scholen. Ik kan en wil de zorgelijke cijfers van de OESO niet weerspreken, maar de “achterkant” van het bericht lijkt mij niet minder belangrijk.

Randvoorwaarden

Zo geven veel leerkrachten aan dat hun ICT-skills onvoldoende zijn en dat zij op dat gebied bijgespijkerd moeten worden. In Nederland blijkt dat voor circa 15 procent van de docenten te gelden, wat een niet te verwaarlozen probleem is. De OESO stelt voorts dat de kwaliteit van veel educatieve software (courseware) benedenmaats is en dat bovendien het beleid rondom en de implementatie ervan binnen scholen “naïef” genoemd moet worden. Dus: kritische kanttekeningen van de zijde van de OESO.

Niet in de laatste plaats wordt geconstateerd dat zowel onder leerkrachten als leerlingen nogal wat weerstand bestaat tegen verandering. Uit (ander) onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat veel leerlingen meer terughoudend zijn om online leermethoden te aanvaarden dan men wellicht zou vermoeden. Kortom, op dit soort terreinen valt nog een wereld te winnen. Het zijn - zo blijkt dus - niet zozeer de computers zelf die het rendement in de klas in de weg staan, als wel de (thans overwegend nog gebrekkig ingevulde) randvoorwaarden voor een effectieve inzet van ICT in het schoolsysteem. Werk aan de winkel!