Miljoenennota: Justitie gaat jonge cybercriminelen aanpakken

"Naast de noodzakelijke focus op vroegsignalering, bewezen innovatieve interventies en goede nazorg, gaan we het jeugdstrafrecht aanpassen", valt te lezen in de stukken van Justitie in de Miljoenennota 2020. "Er komt snellere, gerichte sanctionering van wetsovertredingen door jeugdigen. We willen deze trend keren om zowel de samenleving als de jongeren zelf te beschermen."

Grote afhankelijkheid

Nederland is qua leven en werken namelijk in toenemende mate afhankelijk van digitale systemen. Justitie schrijft in de stukken: "De huidige ontwikkelingen tonen nogmaals hoe sterk onze samenleving leunt op digitale technologie: vrijwel alle vitale processen en diensten zijn afhankelijk van ICT. Dit maakt digitale veiligheid nóg belangrijker." Om dat belang te beschermen, gaat het ministerie de respons bij cybergerelateerde incidenten en crises versterken. Dit in lijn met de Nederlandse Cybersecurity Agenda (NCSA) en de kabinetsreactie op het WRR-rapport 'Voorbereiden op digitale ontwrichting'.

"We zetten met een reeks van publieke en private partners in op het voorkomen van incidenten en versterken van de weerbaarheid. In ons stelsel is veel ruimte voor publiek-private samenwerking en eigen verantwoordelijkheid." Hiermee geeft Justitie aan dat de overheid dus niet de hele last van cybersecurity op zich gaat - of kan - nemen. Recent is relatief onvermogen, vanwege beperkt mandaat van overheidsorgaan NCSC (Nationaal Cyber Security Centre), aan het licht gekomen. Waarschuwingen voor kwetsbaarheden, en misbruik daarvan, zijn via het NCSC niet doorgegeven aan organisaties buiten de vitale sectoren.

Bevoegdheden en wetswijziging

Weliswaar doet het NCSC meer en meer aan informatiedeling, maar de overheid wil dit verder doorzetten. Het ministerie van Justitie en Veiligheid gaat nu dan ook in kaart brengen "welke wettelijke bevoegdheden er bestaan om informatie te delen of om in te grijpen". JenV gaat dit ook doen wat betreft bevoegdheden "om te sturen op de digitale weerbaarheid bij Rijksoverheid, vitale aanbieders en niet-vitale organisaties". Eerder is al gebleken dat het departement van minister Ferd Grapperhaus zelf laks was met het patchen van een kritieke kwetsbaarheid.

De uitkomsten van het in kaart brengen van bevoegdheden leidt mogelijk tot een wetswijziging. Dit betreft dan de Wet beveiliging netwerk- en informatiesystemen (Wbni), waarbij Justitie stelt de huidige ministeriële verantwoordelijkheid in acht te nemen. Ondertussen gaat Grapperhaus naast preventie ook meer doen aan bestraffing, van ook jeugdige cybercriminelen. Het is nog niet bekend hoe de snellere 'sanctionering' en gerichte aanpak van wetsovertredende jonge hackers vorm gaat krijgen.