Agentschap Telecom: Energietransitie zorgt voor nieuwe kwetsbaarheden

Om klimaatdoelstellingen en energieambities te behalen, vindt een ware energietransitie plaats. Energievoorzieningen worden slimmer ingericht met bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie, auto’s worden steeds vaker elektrisch en meer huizen hebben zonnepanelen.

Daardoor is er sprake van een toenemende wederzijdse afhankelijkheid tussen de energievoorziening en de digitale infrastructuur, wat voor nieuwe kwetsbaarheden zorgt, signaleert het Agentschap Telecom.

C2000-problemen door zonnepanelen

Een voorbeeld zijn de zonnepanelen: sommige installaties zorgen voor ernstige storingen op het C2000-netwerk, dat door politie- brandweer- en ambulancediensten gebruikt wordt. “Deze zonnepaneelinstallaties liggen hoog en zenden de hele dag stoorsignalen uit. Als er niets gedaan wordt, wordt het probleem steeds groter”, stelt het Agentschap Telecom in zijn jaarbericht.

De storingen ontstaan door de gebruikte componenten en/of de installatiewijze. De installatie kan veranderd worden, maar volgens het Agentschap voldoet de gebruikte apparatuur regelmatig niet aan de wettelijke eisen. De ontstane ruis zorgt er nu voor dat de bruikbaarheid van de frequentieruimte voor het C2000-netwerk op het spel staat.

Om de problemen zoveel mogelijk aan te pakken, heeft het Agentschap Telecom de branche geïnformeerd en gestimuleerd om de zonnepaneelinstallatie zo aan te leggen dat de kans op storingen geminimaliseerd wordt. Ook zijn de componenten onderzocht en is er een zaak gestart tegen een fabrikant, die opgedragen is goede apparatuur op de markt te brengen en bestaande, storende apparatuur aan te passen. Doet hij dat niet, dan worden boetes opgelegd. “De zaak is ook gedeeld met andere toezichthouders in Europa, omdat deze fabrikant ook producten in andere EU-landen op de markt brengt.”

Samenhang in regelgeving en bevoegdheden

Om de risico’s en kwetsbaarheden die als gevolg van de energietransitie ontstaan zo klein mogelijk te houden, wordt op Europees niveau al gewerkt aan een uitbreiding van de Richtlijn beveiliging netwerk- en informatiesystemen (NIB), die in Nederland geïmplementeerd is in de Wet beveiliging netwerk- en informatiesystemen (Wbni). Daarnaast wordt er op Europees niveau gewerkt aan een nieuwe Netcode voor de energiesector.

Om deze nieuwe en uitgebreide wetgevingen effectief uit te voeren, is volgens het Agentschap samenhang in regelgeving en bevoegdheden nodig. Dit is volgens de toezichthouder eerder al effectief gebleken met onder meer de verbreding Richtlijn Radioapparatuur, waarmee ook eisen worden gesteld aan de digitale veiligheid van apparatuur.

“Door de samenhang met de digitale infrastructuur vergen de uitdagingen op het gebied van de energievoorziening een soortgelijke aanpak. Een aanpak die zich kenmerkt door samenhang, regie en integraliteit”, aldus het Agentschap. “Rolvaste en kundige samenwerking door toezichthouders is noodzakelijk en effectief om de cyberrisico’s zo klein mogelijk te maken én te houden. Daar zal Agentschap Telecom zich als autoriteit in de digitale infrastructuur hard voor maken.”