1,5 miljoen voor onderzoek naar maatschappelijke impact van blockchain

Er is momenteel veel onduidelijkheid over de wettelijke kaders bij de toepassing van blockchain, zegt hoofdonderzoeker Bodo in een interview met AG Connect. “Als je bijvoorbeeld persoonlijke gegevens op een blockchain zet, mag dat of niet? Voldoen toepassingen aan beveiligingseisen die de wetgever stelt? Daarover is vaak onzekerheid. We doen onderzoek naar welke problemen er zijn op het snijvlak van blockchain, maatschappij en de wet.

Bodo is nu ongeveer een maand bezig en druk doende met het samenstellen van het onderzoeksteam. Hij denkt dat het moment om onderzoek te doen naar de impact van blockchain goed gekozen is. “Veel partijen zijn er nu mee bezig, er zijn veel ontwikkelingen. Dat is het moment om in te stappen. Nu kunnen we de groei van de technologie goed volgen vanuit een wettelijk en beleidsperspectief.”

Wet- en regelgeving volgt veel later

Zijn ervaring is dat wet- en regelgeving vaak veel later volgt dan de technologie die het zou moeten reguleren. “Het domein van regulering is erg langzaam, terwijl technologie heel snel is. Er zit vaak een groot tijdsgat tussen de toepassing van technologie en de wetgeving die het reguleert. Je ziet dan dat maatschappij zelf een weg verzint om met technologie om te gaan, maar dat past niet altijd in de wettelijke kaders.”

En dan kost het veel tijd en inspanning om technologie en regulering wel op elkaar af te stemmen. Dat lukt ook niet altijd. Bodo noemt het voorbeeld van copyright en bestanden delen. “Hoewel het niet mag, bestaat de Pirate Bay nog steeds en lukt het maar matig om dat aan te pakken.”

De eerste stap in het vijfjarige onderzoeksproject is het in kaart brengen van de beheerstructuren achter de bekende blockchaintoepassing van de Bitcoin. “We graven ons in de besluitvorming. Wie maakt de regels? Wat gebeurt er als er onenigheid is? Hoe lost een conflict zich op? De Bitcoin is plat gezegd een open source project met heel veel belanghebbenden die allemaal hun eigen belangen en agenda hebben.”

Voorbeelden als Linux en Wikipedia

De vraag is dan hoe een project zonder regulator zichzelf reguleert. Bodo krijgt bij deze exercitie ook naar andere projecten met eenzelfde structuur: open source software als Linux of een open kennisplatform als Wikipedia. Maar, zegt hij, “het verschil is daar dat er geen directe financiële motivatie meespeelt. Aanpassingen aan de Bitcoinblockchain hebben ook financiële gevolgen, en dat zorgt voor andere krachten.” Bodo wil in kaart brengen welke factoren het succes van een blockchaintoepassing bepalen.

Daarnaast wil hij duidelijk krijgen hoe verschillende maatschappelijke sectoren de technologie inzetten en hoe dat een sector weer verandert. En, zoals gezegd, het project zal ook onderzoeken welke wet- en regelgeving nodig is om de toepassing van blockchain in goede banen te leiden.

Contact met belanghebbenden

Bodo weet nog niet wat er van zijn resultaten uiteindelijk in wet- en regelgeving zal belanden, maar hij spreekt wel met veel verschillende partijen. “We hopen op een verschillend publiek. We zijn al in contact, of zullen op termijn contact zoeken, met ministeries, de Tweede Kamer maar ook met de Europese Unie en Europese Commissie. Die gesprekken zijn niet alleen om onze bevindingen te delen, maar ook om te luisteren waar zij en andere belanghebbenden behoefte aan hebben.”

Volgens Bodo zijn er meer onderzoeksprojecten naar de maatschappelijke impact van blockchain en de gevolgen voor wet- en regelgeving, maar niet in de grootte als het Amsterdamse project. “Qua onderzoeksbudget en tijdsbestek zijn er weinig andere projecten als het onze.”