50 jaar Basic, wat nu?

Hogere taal

Basic was een hogere programmeertaal, de derde trede na puur binair en assembler. De oer-versie van Basic werd in 1971 uitgebreid en verbeterd. De aanvankelijke 14 commando's uit de eerste versie werden aangevuld in de implementatie van Mather en Waite. De grote opmars van de taal kwam 4 jaar later, toen de eerste personal computers op de markt kwamen. De Altair 8800 kreeg een Basic-interpreter die was gemaakt door het toen net begonnen bedrijfje Microsoft.

Verschillende varianten

Microsoft leverde Basic Rom's voor zeer veel persoonlijke computers, waarbij elk merk wel zijn eigen variant wilde hebben. Met als resultaat dat er een groot aantal dialecten van Basic ontstonden. Om te proberen enige orde te scheppen publiceerde David Lien in de VS zijn Basic Handbook, waarin een gebruiker kon opzoeken hoe zijn Basic afweek van een andere variant. Geen overbodige luxe, want programma's werden in die tijd vooral gepubliceerd in de vorm van listings die overgetypt moesten worden. De NOS had het project Basicode, waarbij programma's via de radio werden uitgezonden. In menig huis klonk een geluid als een cirkelzaag wanneer NOS Hobbyscoop uitzond. Voor het project werd zelfs een Universeel Basic gemaakt, dat op vrijwel alle personal computers uit die tijd kon werken.

Forse tegenwerking

Basic nam een hoge vlucht en niet iedereen was daar even van gediend. Computerwetenschapper Edsger Dijkstra stelde in 1975 zelfs dat mensen die ooit met Basic waren geconfronteerd, verder verloren waren voor de IT-wereld. "Hun hersenen zijn dermate beschadigd geraakt, dat je ze niet meer ordentelijk programmeren kunt leren", was een gevleugelde uitspraak van Dijkstra. Hij ging vooral tekeer tegen het GOTO-commando, waarmee naar willekeurige plekken in de code kon worden gesprongen. Andere wetenschappers namen Dijkstra met een korrel zout, door te stellen dat GOTO een discontinuïteit was, en dat het verificatieprogramma van Dijkstra niet overweg kon met zo'n discontinuïteit. Het verificatieprogramma diende om de correctheid van programmacode aan te tonen.

Weinig resultaat

Basic was bedoeld om de gewone man aan het programmeren te krijgen. Dat lukte in het begin wel, maar daarna doofde de programmeerdrang haast uit. Tegenwoordig zijn er nog maar weinig mensen die kunnen of willen programmeren. Een macro in een Excel-werkblad is vaak al te veel gevraagd. In de VS is onderzoek gedaan naar het aantal macro's dat mensen in gebruik hebben, met een resultaat van bijna nul. En dat is merkwaardig, want het is mogelijk om een macro gewoon op te nemen terwijl een handeling wordt verricht, er komt geen programmeerkennis bij kijken.

Angst of luiheid

De computergebruiker is als iemand die auto rijdt. Hij zit achter het stuur, maar vraag hem niet om onder de motorkap te duiken. Wat onder die motorkap zit is griezelig (de programmeeromgeving) en daar moet je als chauffeur niet willen komen, zo blijkt. Hooguit het bijstellen van de binnenspiegel (iets aanpassen aan de GUI) wordt nog gedaan.