De keuze is aan u... toch?

In dit verkiezingsjaar wordt de vraag ‘wie regeert?’ niet alleen in het stemhokje bepaald.

Elke internetgebruiker krijgt te maken met de vragen als ‘Wie bepaalt welke informatie zichtbaar is?’ en ‘Hoe waarborgen we vrije meningsuiting, eerlijke concurrentie en innovatie?’

Begin januari censureerde Facebook nog een foto van een eeuwenoud standbeeld in Italië. Het zou seksueel expliciet zijn. Facebook als hoeder van de moraal, zeker na de commotie over het verwijderen van de historische foto van het Vietnamese ‘Napalmmeisje’, klinkt dit absurd.

Toch dreigen we die kant op te gaan. Bedrijven als Facebook en Google hebben via hun algoritmes en gebruikersovereenkomsten steeds meer invloed op onze vrijheden. Maar ook de tegenbeweging groeit. Dat moet wel als we niet willen dat ‘Big Tech’ bepaalt wat geoorloofde expressie is en wat niet. Universele rechten en fundamentele vrijheden moeten ook online betekenis houden en basisprincipes als eerlijke concurrentie moeten in een omgeving van steeds verfijndere algoritmen toch gewaarborgd worden.

De politieke druk op grote technologiebedrijven groeit. Ze moeten hun verantwoordelijkheid nemen en het verspreiden van ongefundeerde beweringen en het faciliteren van haatpraat tegengaan. Vooralsnog beweren bedrijven als Facebook en YouTube dat ze slechts een neutraal doorgeefluik zijn voor informatie die hun gebruikers online zetten. Is dat echt zo? Deze neutraliteitsclaim botst in elk geval met recent afgesloten gedragscodes om haat zaaiende berichten en terreurpropaganda snel te verwijderen. Dergelijke maatregelen mogen internetbedrijven nooit in private internetpolitie transformeren.

Het kan ook niet de bedoeling zijn dat technologiebedrijven de arbiters worden van wat echt of vals nieuws is. Feit van fictie onderscheiden vereist toezicht en onafhankelijke journalistiek, de wetenschap of het recht.

Zo is 2017 niet alleen een spannend politiek jaar, maar ook een belangrijk jaar voor het open internet. De keuzes die bepalen welke regels online gelden, kunnen niet alleen aan politici of Big Tech zelf overgelaten worden. Ook internetgebruikers, en zeker diegenen die om hun rechten en vrijheden geven, kunnen met elke klik een keus maken. We zijn allemaal verantwoordelijk om te voorkomen dat het internet het terrein wordt van alleenheersers.