Welkom in het connectiviteitswalhalla?

Klinkt te gek om waar te zijn? Dat is het helaas niet. E-Fiber en KPN leggen in en rondom Deurne een glasvezelnetwerk (FTTH) aan, zo berichtte onder andere het FD recent. E-Fiber rondde begin 2019 zijn vraagbundeling af en kort daarna kondigde KPN aan ook in Deurne glasvezel aan te gaan leggen. Daarnaast ligt er ook een coaxnetwerk van Ziggo, dat ooit is aangelegd door C.A.I. Deurne Centrum. Dat glasvezel- en coaxnetwerken in gemeenten naast elkaar bestaan, komt vaak voor en is een logisch gevolg van voortschrijdende technologie en de adoptie daarvan. Maar dat twee partijen tegelijk in een gemeente gescheiden glasvezelnetwerken aanleggen, is uitzonderlijk en wat mij betreft zeer onwenselijk.

Kapitaalvernietiging

Inmiddels hebben verschillende partijen een klacht ingediend over deze gang van zaken bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Marktleider KPN zou andere carriers de markt uit willen pesten, zo schreef alweer het FD. Het ACM heeft laten weten een onderzoek in te stellen naar concurrentie op de glasvezelmarkt. Nog los van de vraag hoe KPN deze casus ziet, vraag ik mij sterk af of het wenselijk is dat in de markt op deze manier de concurrentie wordt aangegaan.

Je zou kunnen zeggen dat in het kader van marktwerking en vrije keuze in diensten dubbele aanleg in een gebied volstrekt legitiem is. Wie denkt een business case te hebben, moet glasvezel kunnen aanleggen. En het komt nog wel eens voor dat de carrier ook de diensten aanbiedt, waardoor het aanbod schraal is en consumenten geen keuzevrijheid hebben. In dit geval zou je dan eenvoudig over kunnen stappen.

Maar in Deurne is dat bij geen van de drie partijen het geval: zowel het E-Fiber- als KPN-netwerk zullen open netwerken zijn, wat betekent dat verschillende aanbieders hun diensten erover kunnen aanbieden. En op het Ziggo-netwerk zal dat over niet al te lange tijd ook het geval zijn volgens de ACM. Waarom is dan de samenwerking tussen in ieder geval de glasvezelcarriers niet opgezocht in deze casus?

Ik haal nu de gemeente Deurne aan als concreet voorbeeld, maar het had net zo goed elders in Nederland kunnen zijn. Waar het mij om gaat, is dat ongeacht de motieven van KPN of welke partij dan ook, we niets opschieten met dubbele aanleg en concurrentie op de aanleg van fysieke netwerken. Het leidt tot kapitaalvernietiging, want geen van de aanwezige netwerken zal efficiënt worden benut door het overaanbod dat wordt gecreëerd. Het is wat mij betreft daarom wenselijk om in onderling overleg naar de beste oplossing te zoeken, in plaats van de gang naar de regulerende instanties te maken. Als we niet oppassen leidt dat tot flinke vertragingen bij de verglazing van Nederland.

Gevoelige tik

Waar ik mij dan ook zorgen over maak, is dat de verglazing van gebieden waar snelle verbindingen ontbreken nu een gevoelige tik krijgt. Want de partijen die hun nek uit durven te steken en investeren in deze gebieden zullen wel twee keer nadenken voordat zij dergelijke kapitaalintensieve projecten aan gaan. Zij zorgen er weliswaar voor dat bepaalde financiële risico’s zijn afgedekt, maar overaanbod is op lange termijn voor niemand goed.

Ik vrees dan ook dat de opleving die in 2018 zichtbaar was in de aanleg van glasvezel hierdoor een kort leven beschoren is, ongeacht de ambitie van een hele reeks partijen om in heel Nederland glasvezel uit te rollen. Als de concurrentie zo hard wordt aangegaan, is nog maar de vraag of verdere verglazing van Nederland nog van de grond komt. We moeten niet vergeten dat in Nederland nog maar 3 miljoen van de circa 8 miljoen huishoudens zijn aangesloten op glasvezel. Daar is 15 jaar over gedaan; ik hoop dat de ontwikkelingen in Deurne een uitzondering zijn en geen voorbode van wat nog komen gaat.

Het is dan ook zaak dat alle actieve carriers, groot en klein, met elkaar blijven samenwerken om overaanbod te voorkomen. Zakelijke belangen gericht op de korte termijn mogen niet de overhand krijgen bij het toekomstbestendig maken van de digitale connectiviteit van Nederland.