Nieuwe cyberstaatssecretaris: stop met papieren processen automatiseren

De drie doelstellingen van de agenda vragen volgens Szabó om vooruitdenken. “Je hebt er digitaal vaardige ambtenaren voor nodig. Het digitale huis van Thorbecke vraagt om een toekomstgericht aannamebeleid. Dat betekent dat we nu al moeten werken aan de juiste scholing. Ook de uitvoerbaarheid is van belang: we moeten scherpe keuzes maken, in plaats van alleen maar kleine stapjes.”

Sturingsmodellen

De recente storingen (“Ik zit er nu koud twee maanden en volgens mij is er geen bewindspersoon die zo veel storingen heeft meegemaakt”) leidden tot onrust en kwetsbaarheid, merkte hij. Alle reden om intensiever samen te werken en daarbij te kiezen voor een herontwerpen van de processen, in plaats van het automatiseren van papieren processen, zoals nu nog vaak gebeurt. De staatssecretaris pleit voor sturingsmodellen voor zaken als cloud, AI en de inkoop van hard- en software: wat kan er decentraal en wat moet centraal?

We moeten scherpe keuzes maken, in plaats van alleen maar kleine stapjes.

Momentum grijpen

De daaropvolgende paneldiscussie tussen Peter Snijders, voorzitter van de VNG-commissie Informatiesamenleving, Marga Waanders, burgemeester van Waadhoeke, en Frank Tierolff, voorzitter van de Raad van Bestuur van Kadaster, gaat primair over de vraag hoe gemeenten het momentum kunnen grijpen om grote stappen te maken. De urgentie om over te gaan tot meer standaardisering wordt breed gevoeld, maar voor scherpe keuzes zijn bestuurders nodig, moeilijke gesprekken met het kabinet, en een staatssecretaris met voldoende mandaat.

Snijders wil zich namens de VNG hardmaken voor de invoer van gestructureerde overleggen over digitalisering op hoog niveau, net zoals dat bijvoorbeeld over Jeugdzorg gebeurt. Tegelijkertijd moet het gesprek ook binnen de organisaties plaatsvinden, want gemeenteraden en medewerkers moeten bereid zijn om standaarden van anderen over te nemen. Dat vraagt om een cultuurverandering.

'Doelstellingen niet ónhaalbaar'

Er ontstaat een aardige discussie over de vraag of een visie noodzakelijk is, of dat het toch vooral gaat on het hoe: de agenda is tenslotte meer een strategie dan een visiedocument. Visie of geen visie, aan ambities ontbreekt het de VNG in ieder geval niet. Hoe haalbaar zijn de doelstellingen in de agenda?

Volgens Peter Snijders zijn ze in ieder geval niet ónhaalbaar. “We willen niet meer volgend zijn op digitalisering, maar we willen bijna leidend zijn. Dat is zeker een ambitieuze uitspraak, maar ik denk dat als we in staat zijn om daar bestuurlijke afspraken over te maken, zowel gemeenten onderling als met onze partners, met name ook het Rijk, en we dat goed coördineren, dat we heel ver komen.”

Mensen blijven helpen

Snijders heeft genoten van de discussie over visie, zegt hij na afloop tegen iBestuur. “Laten we ook niet vergeten dat een niet onaanzienlijk deel van onze samenleving helemaal niet in staat is om digitaal zaken te doen met de overheid. In mijn eigen gemeente, Zwolle, ontmoet ik geregeld mensen die geen laptop hebben. En dan blijkt dat je op het scherm van een mobiele telefoon lang niet alle aanvragen goed kan doen. Die mensen moeten we vanzelfsprekend blijven helpen.”

En wat wordt de volgende stap om de onderwerpen uit de agenda te, eh, agenderen? “Over standaardiseren zul je bestuurlijk uitspraken moeten gaan doen. Dat is wat er de komende jaren in de gemeente moet gebeuren. Maar ook op het niveau van de vereniging moeten we echt keuzes gaan maken. Dat zal best nog spannend worden.”

Dit artikel is eerder gepubliceerd op iBestuur, zustertitel van AG Connect.