Wetenschap werkt aan leugenherkenner voor social media

Het zal onder meer kunnen vaststellen of het account waarvan het bericht afkomstig is, mogelijk juist voor de gelegenheid van dat enkele bericht werd gecreëerd. Als het account wel al langer in de lucht is dan kan zal de software kijken naar de betrouwbaarheid van eerdere postings. De onderzoekers onderscheiden voor hun analyses 4 categorieën van geruchten:

• speculaties - bijvoorbeeld over de ontwikkeling van de rentestand
• controverses - zoals vermeende schadelijke bijwerkingen van vaccinaties
• mis-informatie - uit onwetendheid voortkomende onjuiste berichten
• misleiding - opzettelijk valse informatie

De bedoeling daarbij is alleen analyse van tekst. Geautomatiseerd analyseren van mogelijk gemanipuleerd beeldmateriaal is volgens de onderzoekers vooralsnog te moeilijk.

Liever analyseren dan afsluiten

Aanleiding tot het project zijn de rellen in Londen in 2011, waarbij social media een belangrijke rol zouden hebben gespeeld. Naar aanleiding daarvan gingen stemmen op om de sociale media in dergelijke situaties tijdelijk af te sluiten. Maar volgens de onderzoekers uit Sheffield zou dat niet slim zijn, omdat de sociale media voor de bestuurders en politie ook een belangrijke bron van informatie kunnen zijn. Beter zou zijn een systeem te ontwikkelen dat onderscheid kan maken tussen ware en onware berichten. De gedacht is dat de uitkomsten van de 'waarheidsanalyses' voor gebruikers zijn weer te geven via een digitaal dashboard.

'Balans' zoeken

De eerste proeftoepassing van het systeem moet 18 maanden lopen en zal worden uitgeprobeerd in een beperkte kring van journalisten en professionals in de gezondheidszorg. "We zullen moeten zien wat wel en niet werkt, en of we een juiste balans kunnen vinden tussen automatisering en menselijk inzicht" citeert BBC onderzoeksleider Kalina Bontcheva. Voor het totale project - genoemd naar de mythologische geruchtenverspreidster Pheme - is een looptijd voorzien van 3 jaar. Behalve de universiteit van Sheffield participeren ook de universiteiten van Warwick, Londen (King's College), Saarland en Wenen (Modul). Daarnaast zijn ook bedrijven betrokken, waaronder Atos, iHub, Ontotext en SwissInfo.