UWV wist al jaren dat het wet overtrad met dataverzameling, FNV overweegt kort geding

Jong noemt het "zeer verontrustend" dat uitkeringsinstantie UWV al sinds 2020, veel eerder dan tot nu toe werd aangenomen, wist dat het de privacy van uitkeringsgerechtigden ernstig schond. Ook werden ferme interne waarschuwingen bij herhaling genegeerd.

Vorige maand berichtten de NOS en Nieuwsuur al dat het UWV op een illegale manier gegevens verzamelde om de locatie van mensen te achterhalen en zonder toestemming ‘cookies’ plaatste om fraude op te sporen. Daarmee overtrad het UWV op meerdere manieren de wet. Uit onderzoek van NOS blijkt dat de interne toezichthouder al in 2020 alarm sloeg, maar dat waarschuwingen in de wind werden geslagen. Het UWV ontkent overigens tegenover de nieuwssite dat het de waarschuwingen negeerde, maar erkent dat het "meer aandacht en prioriteit" had moeten hebben voor het probleem.

Jong noemt het "onbestaanbaar" dat "het UWV willens en wetens een systeem in stand hield waarvan het wist dat het de rechten van mensen schond. Wéér verzamelt de overheid illegaal gegevens van burgers nog vóórdat duidelijk is of ze iets hebben misdaan. Het UWV moet alle dataverzameling voor opsporing en handhaving direct stoppen", aldus Jong.

Ook problemen met SyRI

Het is volgens de vakbond niet de eerste keer dat de overheid met het gebruik en verzamelen van digitale gegevens de fout in gaat. Dat gebeurde ook bij SyRI een systeem dat fraude moest opsporen. De rechter verbood SyRI in een zaak tegen de Staat die de FNV samen met haar partners aanspande. De FNV bereidt op dit moment een nieuwe rechtszaak voor tegen de Staat over een ander landelijk opsporingssysteem tegen fraude: het LSI. Mogelijk zijn de illegaal verkregen gegevens van het UWV ook voor dat systeem gebruikt.

Een woordvoerder van het UWV wil niet reageren op de specifieke uitlatingen van FNV. Wel merkt hij op dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen verschillende zaken. Wat het UWV al in 2020 wist, had geen betrekking op de opsporing van fraude en handhaving, maar op het algemene cookiebeleid van de website. Bezoekers van de site van het UWV kregen namelijk niet de vraag of ze akkoord gingen met cookies, terwijl dit wel had gemoeten. Dat staat volgens de zegsman los van de eerdere onthullingen van de NOS over het illegale gebruik van locatiegegevens uit cookies voor handhavingsdoeleinden. Beide kwesties heeft het UWV in februari dit jaar rechtgezet.

Update 16:00: Reactie woordvoerder UWV toegevoegd.