Weinig vooruitgang voor digitalisering in Regeerakoord ten opzichte van Hoofdlijnenakkoord

De meeste plannen met betrekking tot digitalisering in het Regeerakkoord bestaan uit het aansluiten op landelijke of Europese wetgevingen die al een tijdje in ontwikkeling zijn. Echte verrassingen ten opzichte van het Hoofdlijnenakkoord in mei zijn er niet.

Cyberweerbaarheid versterken

Het Kabinet spreekt in het Regeerakkoord uit dat het de komende jaren wil inzetten op het versterken van de digitale weerbaarheid. Dat wil het onder meer gaan doen door de positie van de functionaris voor gegevensbescherming te versterken. Er komt rijksbreed beleid over de richtlijnen voor online monitoring van burgers. Ook wordt er meer grip op internationale gegevensstromen nagestreefd. Dit moet gebeuren met passende, moderne wet- en regelgeving.

Ook de inzet van gezichtsherkenning en geautomatiseerde besluitvorming door de overheid krijgt met strikte wetten te maken. Bij gebruik van nieuwe technologie, gegevensuitwisseling en AI-systemen moeten publieke waarden geborgd worden. ‘Burgers moeten kunnen weten hoe een geautomatiseerd besluit tot stand is gekomen en het moet duidelijk zijn welke rechtsmiddelen er bestaan.’

Informatiehuishouding op orde krijgen

Er is volgens Kabinet-Schoof veel aan gelegen om de informatiehuishouding verder op orde te brengen. Dat moet gebeuren met de modernisering van de huidige Archiefwet en de versterking van het toezicht op de uitvoering van deze wet. ‘Zo bevordert het kabinet dat overheidsorganisaties hun (digitale) informatie vanaf het moment van creatie effectief gaan beheren.’ Het ministerie van OCW zal gaat een meerjarig implementatieprogramma opzetten en er wordt structureel geïnvesteerd in scholing, onderwijsaanbod en toezicht van archief- en informatieprofessionals. Digitale werkplekken die te maken hebben met archivering krijgen dwingende eisen van BZK, waarbij wordt ingezet op ondersteunende toegankelijke tooling (hulpmiddelen) die ambtenaren kunnen helpen bij het archiveren.

Het kabinet waarschuwt voor de opkomst van desinformatie, deepfakes en buitenlandse invloeden, maar blijft onduidelijk over de te nemen maatregelen. “We onderzoeken de impact van desinformatie op de Nederlandse samenleving en de gevolgen van nieuwe technologieën, zoals AI, hiervoor”, schrijft de regering, die het verder bij vrijblijvende uitspraken houdt, zoals ‘passende interventies om de weerbaarheid van de samenleving te versterken tegen desinformatie’.

Cybersecurity

Er wordt ingezet op cybersecurity, maar ook op het bestrijden van cybercrime. Het kabinet houdt hierbij vast aan de al bestaande Nederlandse Cybersecuritystrategie 2022-2028 en breidt het onderliggende actieplan uit. Nederland krijgt te maken met de implementatie van de Cyberbeveiligingswet (Cbw), waarmee in 2025 ruim 8000 organisaties in Nederland verplicht worden tot het nemen van maatregelen die hun digitale weerbaarheid verhogen.

In 2027 moet het Cyclotron platform gerealiseerd zijn, waarmee samenwerking, informatiedeling en analyse van cyberdreigingen en -incidenten tussen publieke- en private organisaties en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten tot stand komt. Elektronica uit landen met een offensief cyberprogramma wordt verder afgebouwd. Cybercriminelen krijgen verder in 2025 te maken met hogere straffen. Met gerichte investeringen in de politie en in de strafrechtketen wordt de toegang tot digitale gegevens voor opsporing verbeterd.

Externe inhuur verminderen

Een belangrijke doelstelling van Kabinet-Schoof is het terugdringen van de kosten van externe inhuur en bezuinigen op het ambtenarenapparaat. In de Tweede Kamer werden eerder zorgen geuit over deze doelen, omdat ze mogelijk negatieve gevolgen hebben op IT-projecten van de overheid. Het kabinet geeft desondanks aan dat het aantal ambtenaren en de externe inhuur substantieel terug worden gebracht. Dit heeft volgens Kabinet-Schoof vooral betrekking tot onnodige procedures en het terugdringen van overhead. Of IT-projecten van het Rijk worden ontzien, wordt in het Regeerakkoord niet verduidelijkt.

Dit artikel is eerder gepubliceerd op iBestuur, zustertitel van AG Connect.