Overheidsadvies voor aanpak legacysystemen: voorkomen, in plaats van genezen
De Nederlandse overheid kampt met een groeiend probleem van verouderde ICT-systemen. Deze legacysystemen vormen niet alleen een risico voor de continuïteit van digitale dienstverlening, maar brengen ook hoge kosten en veiligheidsproblemen met zich mee. Overheidsorganisaties worden opgeroepen om actief beleid op dit probleem te voeren, met structurele aanpak. Een nieuwe handreiking van de Adviescommissie ICT (AcICT) helpt hierbij.
nadenkende developer
Volgens de AcICT blijft de overheid te lang vasthouden aan verouderde systemen, vaak vanwege de hoge kosten en complexiteit van vervanging. Hierdoor ontstaan situaties waarin systemen niet meer goed aansluiten op moderne technologieën of waarin noodzakelijke updates moeilijk uitvoerbaar zijn. Dit kan leiden tot storingen, beveiligingslekken en inefficiënte processen. De handreiking 'Problematische legacy – Voorkomen is beter dan genezen' biedt daarom concrete adviezen om deze risico’s te verminderen.
Structureel op de agenda
Een van de belangrijkste aanbevelingen in de handreiking is dat overheidsinstanties moeten overstappen van een reactieve naar een proactieve aanpak. Dit betekent dat ze niet pas in actie moeten komen als een systeem faalt, maar vooraf moeten plannen hoe en wanneer systemen worden vervangen of gemoderniseerd. De AcICT adviseert om legacy-problemen structureel op de bestuurlijke agenda te zetten en bij ICT-beslissingen altijd rekening te houden met toekomstige ontwikkelingen.
Daarnaast benadrukt de handreiking het belang van een gedegen kosten-batenanalyse. Hoewel de vervanging van een legacy-systeem een forse investering kan vergen, kunnen de kosten op de lange termijn lager uitvallen dan het in stand houden van verouderde systemen. Zo nemen onderhoudskosten van legacy in de loop der tijd vaak toe, terwijl de flexibiliteit en veiligheid afnemen.
Modulair werken
Een andere boodschap uit de handreiking is dat overheden moeten streven naar een modulaire opbouw van ICT-systemen. In plaats van grote, moeilijk vervangbare monolithische systemen, zouden overheidsdiensten moeten kiezen voor flexibelere en beter onderhoudbare architecturen. Dit maakt het eenvoudiger om verouderde onderdelen te vervangen zonder het hele systeem te vernieuwen.
Wat AcICt betreft vergeten organisaties vaak te reflecteren op hoe ze in de situatie met problematische legacy zijn beland en wat ze moeten doen om herhaling te voorkomen. Dit betekent dat organisaties al vooraf moeten nadenken over legacy. ‘Onderschatting, onderwaardering en onderfinanciering van het onderhoud en beheer, gebrek aan proactieve evolutionaire vernieuwing en soms jarenlange verwaarlozing van het systeem worden onvoldoende onderkend.’
Samen sterker
Ook pleit de AcICT voor betere samenwerking tussen overheidsorganisaties. Gemeenten, ministeries en uitvoeringsinstanties kunnen veel leren van elkaars ervaringen met ICT-modernisering en gezamenlijke oplossingen ontwikkelen.
Dit artikel is eerder gepubliceerd op iBestuur, zustertitel van AG Connect.
Reacties
Om een reactie achter te laten is een account vereist.
Inloggen Word abonneeDit advies is niet anders dan al 30 jaar wordt uitgedragen. Het onderwerp is "technical debt".
Wat mist is niet de technische systeem kennis maar de functionele systeemkennis.
Deze verandert niet door techniek maar als je zegt dat de code leidend is is de techniek monolotisch in de techniek verweven
Wat ook mist is chefsache, en politieke wil om te stoppen met 'jan salie'. De geest kan eenvoudig uit de fles. Legacy is 20x duurder om achter ons aan te slepen dan opnieuw en modern en voldoende aan de eisen te voldoen opnieuw beginnen.
Winstwaarschuwing is wel eerst een helder proces met rekenmodellen in een passende PSA en Solution architectuur en blijven volhouden aan strakke modulaire (open source) bouw.