'Bouwstop datacenters staat haaks op digitaliseringsbeleid overheid'

Zonder datacenters staat alles op de digitale snelweg stil", aldus de Nederlandse Digitaliseringsstrategie 2.0.

De plots afgekondigde tijdelijke bouwstop voor nieuwe datacenters in Amsterdam en Haarlemmermeer heeft flinke gevolgen. Niet alleen is de datacentersector zelf verrast, maar ook is de discussie losgebarsten over digitalisering, innovatie, energieverbruik en de Nederlandse economie. Staatssecretaris Mona Keijzer van EZK heeft hierover nu Kamervragen gekregen van VVD'ers Martin Wörsdörfer, Hayke Veldman en Arne Weverling.

Versus routekaart richting 2030?

"Hoe verhoudt de tijdelijke bouwstop van nieuwe datacenters in de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer zich tot de Nederlandse Digitaliseringsstrategie 2.0, waarin gesteld wordt: "Datacenters spelen een essentiële rol in de ontwikkeling van de digitale economie en samenleving. Zonder datacenters staat alles op de digitale snelweg stil", en tot de Ruimtelijke strategie datacenters?", willen de Kamerleden weten van de bewindsvrouw.

Eerstgenoemde overheidsdocument is in juli dit jaar uitgebracht, vlak vóór de onverwachte aankondiging van Amsterdam en Haarlemmermeer dat zij datacenterbouw tijdelijk stilleggen. Het tweede genoemde overheidsdocument stamt van maart dit jaar en biedt de routekaart richting 2030 voor de groei van datacenters in Nederland. "Kunt u [in relatie tot de Digitaliseringsstrategie 2.0 en de Ruimtelijke strategie datacenters - red.] uw appreciatie delen van de eerder genoemde tijdelijke bouwstop van nieuwe datacenters in de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer?"

De VVD-Kamerleden menen dat de Nederlandse vraag naar datacenters in de toekomst alleen maar zal toenemen. Daarbij zijn nieuwe datacenters noodzakelijk om de Nederlandse concurrentie- en innovatiepositie te handhaven en te verbeteren, zo stellen zij. Een van de vragen is of EZK het hiermee eens is. En zo ja, wat het ministerie er dan aan wil doen. Want, zo wordt aangestipt in de Kamervragen, de tijdelijke bouwstop heeft een verkillend effect op investeringen in de twee gemeentelijke regio's maar zou ook investeringen in de hele Nederlandse digitale economie raken.

Zuinigere datacenters

Bij de ophef over de tijdelijke bouwstop in Amsterdam en Haarlemmermeer gaat het niet alleen om de economische impact en de zakelijke risico's. Een meespelende factor is zorg over nu uitblijvende nieuwbouw van datacenters die juist energiezuiniger zijn. "Deelt u de mening dat het tijdelijk stopzetten van nieuwe datacenters, het bouwen van nieuwe energiezuinige datacenters tegengaat? Vindt u dit een wenselijke ontwikkeling? Zo nee, welke stappen bent u bereid te nemen om deze ontwikkeling te keren?"

Een andere factor is de juridische en ook nationale kwestie van locatie voor data-opslag. "Hoe verhoudt het tijdelijk stopzetten van de bouw van nieuwe datacenters in Nederland zich tot het streven van veel bedrijven en overheden om Nederlandse data binnen de Nederlandse landsgrenzen op te slaan? In hoeverre is het voor Nederlandse bedrijven en overheden nog mogelijk om hun data binnen Nederland op te slaan zonder de bouw van nieuwe datacenters?" Amsterdam en Haarlemmermeer zijn zeker niet de enige regio's in Nederland waar datacenters staan en gebouwd kunnen worden, maar de beschikbaarheid van goede netwerkinfrastructuur (zoals internetknooppunt AMS-IX) én de aanwezigheid van andere datacenters vormt wel een aantrekkende factor.

REOS-regio's

De tijdelijke bouwstop dreigt dan ook de clustervorming rond internationale internetknooppunten te bemoeilijken, stippen Wörsdörfer en zijn partijgenoten aan in hun Kamervragen. Hierbij speelt ook het in juni gepubliceerde onderzoeksrapport over digitale randvoorwaarden voor toplocaties in REOS-regio's (Ruimtelijk-Economische Ontwikkelstrategie). Dat onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) onderscheidt de Brainportregio (rond Eindhoven), de datacenterdoorspekte Metropoolregio Amsterdam, de dienstverlenende en technisch creatieve regio Utrecht, en de IoT-experimenterende Metropoolregio Rotterdam Den Haag.